Veilig werken met gevaarlijke stoffen: goedkoop is duurkoop
25 augustus 2024
De Nederlandse Arbeidsinspectie concludeert in het rapport Toezicht op het werken met gevaarlijke stoffen 2020-2023 dat veel bedrijven vanwege de kosten als eerste kiezen voor maatregelen op werknemersniveau zoals persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Aan Verbetercoach Stephan Hemme de vraag waarom dat geen goed idee is.
‘De arbeidshygiënische strategie is natuurlijk niet voor niets bedacht. Neem bijvoorbeeld de blootstelling aan lasrook. Je begint bij de bestrijding aan de bron: minder lassen of TIG-lassen, want dat geeft minder emissie van lasrook. Dat is de beste manier om blootstelling te minderen, maar het is niet altijd haalbaar.
Dan is de volgende stap in de strategie technische maatregelen nemen: puntafzuiging zo dicht mogelijk bij het werk, in combinatie met goede mechanische ventilatie van de hal waar je werkt. Helpt dat niet genoeg, dan neem je organisatorische maatregelen: de blootstellingstijd verkorten door taakroulatie of de afstand tot het werk vergroten met een lasrobot. Allemaal dingen waar een medewerker zelf niet aan hoeft te denken.
Pas daarna komen de PBM’s. Daarmee maak je bedrijf afhankelijk van het juiste veiligheidsgedrag van medewerkers. Want medewerkers moeten de PBM’s wel goed toepassen. Waar de een zichzelf de hele dag door goed beschermt met een PBM, is een ander daar wat laconieker in omdat die de risico’s niet ziet. Zeker als het gaat om een gezondheidsrisico op de lange termijn. En als je alleen een laskap (zonder afzuiging) gebruikt, wordt de lasrook niet afgezogen en kan die zich gaan verspreiden in de werkruimte. Daardoor worden collega’s die daar werken eraan blootgesteld.’
Hoe zit dat bij gevaarlijke stoffen?
‘Allereerst moet je weten welke stoffen gevaarlijk zijn. Dat kun je achterhalen in de Verbetercheck. De schadelijkste stoffen (kankerverwekkende en mutagene stoffen en stoffen die gevaarlijk zijn voor de voortplanting, ook wel CMR-stoffen) moet je zoveel mogelijk vervangen, in overleg met je leverancier.
Maar het is niet zomaar gezegd dat er een gezonder alternatief is. Als een stof beter lijkt maar je die intensiever moet gebruiken om hetzelfde resultaat te bereiken, is het nog maar de vraag of het gunstiger is voor je gezondheid. De volgende stap is het gebruiken van afzuiging zodat je niet blootgesteld wordt aan de dampen. Adembescherming en handschoenen en aanvullende PBM’s komen weer op de laatste plaats.’
Maar werken met alleen PBM’s is toch vaak wel goedkoper?
‘Dat lijkt in eerste instantie zo, maar je moet ze wel regelmatig vervangen. En omdat je niet voldoet aan de arbeidshygiënische strategie kan dat een boete opleveren van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Maar vooral: je wil natuurlijk niet dat medewerkers gezondheidsklachten oplopen van het werk.
Daarnaast is het zo dat als een medewerker gezondheidsschade oploopt, die is terug te voeren op het werk. Want dan kan dat verhaald worden op je bedrijf. Ook al komt het doordat de medewerker de PBM’s niet of niet adequaat heeft gebruikt. Want als werkgever moet je daar natuurlijk wel toezicht op houden.
Het gaat in die gevallen wel over serieuze bedragen, dus dan is goedkoop duurkoop. Als werkgever moet je namelijk aantonen dat de gezondheidsklachten niet door het werk komen. Dat je een goede beoordeling hebt gemaakt van de blootstelling van het werken met die gevaarlijke stof en de juiste maatregelen hebt genomen om gezondheidsschade zoveel mogelijk te voorkomen (conform arbeidshygiënische strategie). En dat je onder de wettelijke grenswaarde bent gebleven. Alleen PBM’s voldoen daarvoor niet.’
Meer weten? Kijk naar de thema’s lasrook en gevaarlijke stoffen op 5xbeter.nl.